II. W RODZINIE I W SZKOLE

WYBIERZ ĆWICZENIE  W NASZEJ SZKOLE  WYBORY DO SAMORZĄDU  SYLWETKI KANDYDATÓW  POMYSŁY NA DZIAŁANIE SAMORZĄDU UCZNIOWSKIEGO  PRAWA UCZNIA 

---

W NASZEJ SZKOLE

Przeprowadźcie wywiad z nauczycielem/nauczycielką wiedzy o społeczeństwie na temat zakresu jego/jej obowiązków w szkole.
Oto lista pytań, które powinniście zadać.

• Z jakich obowiązków nauczyciel musi się wywiązać?
• Które z nich mają charakter formalny, to znaczy są gdzieś zapisane, a które wynikają z osobistego poczucia odpowiedzialności nauczyciela?
• W jakich dokumentach są zapisane formalne obowiązki nauczyciela (np. umowa o pracę, ustawa Karta nauczyciela, rozporządzenia ministra edukacji narodowej, statut szkoły)?
• Jakie sankcje grożą nauczycielowi za niewywiązanie się z tych obowiązków? Na jakie nagrody może liczyć nauczyciel, który wypełnia je wyjątkowo sumiennie?
• Które z tych obowiązków są, jego zdaniem, najbardziej uciążliwe, a które najprzyjemniejsze?

 

Podobne wywiady możecie przeprowadzić z innymi osobami zatrudnionymi w szkole (np. dyrektorem, waszą wychowawczynią, sekretarką lub woźnym). Ciekawym zadaniem domowym może być przeprowadzenie podobnego wywiadu z rodzicami. Materiały pomocnicze znajdziesz na dole strony.

---

WYBORY DO SAMORZĄDU

Wyobraźcie sobie, że w pewnej szkole podstawowej zbliżają się właśnie wybory do samorządu uczniowskiego. Przygotujcie (np. w parach) krótkie hasła: „Głosujcie na X. To on (ona) jest najlepszym kandydatem do władz naszego samorządu!“. Hasła powinny zawierać zarówno informacje o kandydacie (wiek, zainteresowania, osiągnięcia), jak i elementy perswazyjne („Najlepiej zadba o wasze stopnie“. „Nie zawaha się pójść w twojej sprawie do dyrektora“). Narysujcie plakaty wyborcze. Każdy uczeń ma przed sobą dwie kartki: czerwoną i zieloną. Następnie autorzy pokazują swoje plakaty i odczytują na głos, a prowadzący prosi słuchaczy, by podnosili czerwoną kartkę w momencie, gdy będą się pojawiały treści perswazyjne, a zieloną gdy informacyjne.

Czy zauważyliście, jak wiele nieporozumień wynika z nieodróżniania faktów od opinii zarówno przez odbiorców, jak i nadawców komunikatów? Warto się tego nauczyć! Pomoże to uodpornić się np. na naciski grup interesów, producentów towarów czy polityków.

Zajrzyjcie też do naszego poradnika praktycznego „Wybory” (.PDF)

---

SYLWETKI KANDYDATÓW

Oto fikcyjni kandydaci do władz samorządowych w pewnej szkole. Przedyskutujcie wady i zalety każdego z kandydatów. Zastanówcie się, na którego z nich oddalibyście swój głos w wyborach. Każda z grup przedstawia wybranego przez siebie kandydata i uzasadnia podjętą decyzję.

MAJKA

Aktywna, potrafi nawiązać dobry kontakt z rówieśnikami, wrażliwa na cudzą krzywdę, zaangażowana w większość różnorodnych działań szkolnych (od PCK do zespołu tańca), często nie kończy rozpoczętych zadań, niektórzy uważają, że za dużo bierze sobie na głowę.

GRZEGORZ

Pracowity, spokojny, małomówny, pasjonuje się historią i archeologią, przez niektórych uważany za odludka, systematyczny, zawsze wywiązuje się z przyjętych zobowiązań, rzadko wykazuje inicjatywę, chętnie podporządkowuje się poleceniom innych, jeśli rozumie i akceptuje ich sens.

JOLA

Popularna na terenie szkoły, lubi przewodzić grupie, potrafi zachęcić innych do działania, niechętnie wykonuje sama różne drobne czynności związane z realizacją przyjętych planów, przez niektórych uważana za przemądrzałą i zarozumiałą.

MATEUSZ

Pracowity uczeń, solidnie wykonuje powierzone mu zadania, ceniony przez nauczycieli i uczniów ze względu na swoją wiedzę i chęć pomocy innym w nauce, świetny pływak, nie uczestniczy w życiu towarzyskim klasy i szkoły.

SZYMON

Bardzo popularny wśród uczniów, zawsze modnie ubrany, podoba się wielu dziewczętom, ma opinię osoby, która potrafi wszystko załatwić i nie boi się nauczycieli, nie uczy się za dużo, czasem wagaruje, przez niektórych uważany za lenia i człowieka trochę śle wychowanego.

---

POMYSŁY NA DZIAŁANIA SAMORZĄDU UCZNIOWSKIEGO

Oto bank pomysłów na działanie samorządu uczniowskiego – kilkadziesiąt propozycji ułożonych alfabetycznie! Wybierzcie spośród nich najlepszą. 

Nasza propozycja: najpierw wybierzcie najlepsze pomysły zaczynające się na daną literę, następnie spośród nich wyłońcie zwycięzcę – pomysł, który postaracie się zrealizować. 

absolwenci	ekologia	imprezy towarzyskie	konkursy	kontakty z uczniami
kontakty z nauczycielami	kontakty z rodzicami	kontakty z administracją	kontakty z innymi szkołami	nagrody, wyróżnienia i stypendia naukowe
postawa obywatelska	postawy uczniów	poradnictwo	poznawanie szkoły	praca na rzecz dzieci
prace na rzecz szkoły	prace na rzecz środowiska lokalnego	prace na rzecz uczniów	prawa i obowiązki uczniów	publikacje
stosunki międzynarodowe	samokształcenie	sport	spotkania

---

 PRAWA UCZNIA

Ćwiczenie to wymaga odnalezienia odpowiednich aktów prawnych wydanych drukiem lub zamieszczonych na stronach internetowych. Polecamy strony: www.sejm.gov.pl, www.men.gov.pl oraz www.brpd.gov.pl.
 
 Znajdź jak największą liczbę przepisów mówiących o ochronie praw ucznia. Zajrzyj do Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, aktów międzynarodowych, poszukaj w innych dokumentach, które kodyfikują prawa przysługujące uczniom w Polsce, np. w rozporządzeniach Ministra Edukacji Narodowej. Nie zapomnij również o statucie szkoły, gdzie zamieszczono katalog praw i obowiązków ucznia.
Poniżej zamieszczamy kilka przykładowych dokumentów.

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Art. 47. Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.
Art. 49. Zapewnia się wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się. Ich ograniczenie może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony.
 
KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA

PRAWA OSOBISTE

• prawo do życia i rozwoju;
• prawo do posiadania stanu cywilnego, tzn. do rejestracji po urodzeniu i do posiadania imienia oraz nazwiska;
• prawo do uzyskania obywatelstwa;
• prawo dziecka do rodziny, to znaczy do wychowania przez naturalnych rodziców, a w razie rozłączenia z rodzicami do kontaktów nimi i trwałego połączenia, jeśli tylko będzie to możliwe;
• wolność religii lub przekonań;
• wolność wypowiedzi, wyrażania poglądów i ich poszanowania stosownie do wieku dziecka; w szczególności zaś dziecko winno być wysłuchane w postępowaniu administracyjnym i sądowym w sprawach, które go dotyczą (np. zmiany nazwiska, adopcji);
• wolność od przemocy fizycznej lub psychicznej, wyzysku, nadużyć seksualnych, wszelkiego okrucieństwa;
• wobec dziecka nie można orzekać kary śmierci ani kary dożywotniego więzienia.

PRAWA SOCJALNE I KULTURALNE

• prawo do ochrony zdrowia;
• prawo do odpowiednich warunków życia;
• prawo do wypoczynku;
• prawo do nauki; nauka w zakresie szkoły podstawowej jest obowiązkowa i bezpłatna;
• prawo do korzystania z dóbr kultury;
• prawo do informacji;
• prawo do znajomości swoich praw.

Konwencja przyznaje także szczególne prawa dzieciom upośledzonym fizycznie, umysłowo, a także niedostosowanym społecznie.
 

USTAWA z dnia 14 grudnia 2016 r. PRAWO OŚWIATOWE (Dz.U. z 2018 r. poz. 996, 1000, 1290 i 1669) ogłoszono dnia 24 maja 2018 r.

Art. 85. 1. W szkole i placówce działa samorząd uczniowski, zwany dalej „samorządem”.

2. Samorząd tworzą wszyscy uczniowie szkoły lub placówki.

3. Zasady wybierania i działania organów samorządu określa regulamin uchwalany przez ogół uczniów w głosowaniu równym, tajnym i powszechnym. Organy samorządu są jedynymi reprezentantami ogółu uczniów.

4. Regulamin samorządu nie może być sprzeczny ze statutem szkoły lub placówki.

5. Samorząd może przedstawiać radzie szkoły lub placówki, radzie pedagogicznej oraz dyrektorowi wnioski i opinie we wszystkich sprawach szkoły lub placówki, w szczególności dotyczących realizacji podstawowych praw uczniów, takich jak:

1) prawo do zapoznawania się z programem nauczania, z jego treścią, celem i stawianymi wymaganiami;
2) prawo do jawnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu;
3) prawo do organizacji życia szkolnego, umożliwiające zachowanie właściwych proporcji między wysiłkiem szkolnym a możliwością rozwijania i zaspokajania własnych zainteresowań;
4) prawo redagowania i wydawania gazety szkolnej;
5) prawo organizowania działalności kulturalnej, oświatowej, sportowej oraz rozrywkowej zgodnie z własnymi potrzebami i możliwościami organizacyjnymi w porozumieniu z dyrektorem;
6) prawo wyboru nauczyciela pełniącego rolę opiekuna samorządu.

6. Samorząd w porozumieniu z dyrektorem szkoły lub placówki może podejmować działania z zakresu wolontariatu.

7. Samorząd może ze swojego składu wyłonić radę wolontariatu.