Program KOSS
organizowany jest przez:
3. Rola konstytucji w państwie
WYBIERZ ĆWICZENIE 
CZY ZNASZ KONSTYTUCJĘ RP? CZY TO JEST ZGODNE Z KONSTYTUCJĄ? ZASADY USTROJU POLSKIE KONSTYTUCJE KONSTYTUCJA 3 MAJA
Podzielcie się na czteroosobowe zespoły. Każdy członek grupy czyta jeden rozdział Konstytucji RP, a następnie przedstawia go kolegom i zadaje im jedno pytanie sprawdzające, losując osobę, która ma na nie odpowiedzieć.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.
Rozdział II. Wolności prawa i obowiązki człowieka i obywatela
Rozdział V. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Rozdział VI. Rada Ministrów i administracja rządowa
Rozdział VII. Samorząd terytorialny
Rozdział VIII. Sądy i Trybunały
Rozdział IX. Organy kontroli państwowej i ochrony prawa
Rozdział XI. Stany nadzwyczajne
Rozdział XII. Zmiana Konstytucji
Rozdział XIII. Przepisy przejściowe i końcowe
CZY TO JEST ZGODNE Z KONSTYTUCJĄ?
Podzielcie się na 3-4 zespoły o nieparzystej liczbie członków. Wyobraźcie sobie, że jesteście sędziami Trybunału Konstytucyjnego. Waszym zadaniem będzie zbadanie zgodności z Konstytucją RP trzech dokumentów. Zapoznajcie się z treścią fikcyjnej ustawy, umowy międzynarodowej i programu partii oraz z artykułami 13, 61, 70 i 74 Konstytucji RP Przedyskutujcie w grupie zgodność z konstytucją rozpatrywanych „aktów prawnych”, przegłosujcie orzeczenie, a następnie ogłoście je wraz z uzasadnieniem. Porównajcie orzeczenia poszczególnych zespołów.
Ustawa o wprowadzeniu częściowej odpłatności za usługi edukacyjne
Art. 11.1. Za naukę w gimnazjum pobierana będzie opłata pokrywająca połowę kosztów nauki ucznia w szkole. 2. Wysokość opłaty ustali minister edukacji narodowej w odrębnym rozporządzeniu.
Umowa między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Czeską w sprawie ochrony środowiska na terenach przygranicznych
8. Informacje o stanie środowiska i jego ochronie na terenach przygranicznych mogą zostać utajnione ze względu na bezpieczeństwo i ważne interesy gospodarcze obu państw.
9. Decyzje w sprawie utajnienia informacji podejmują starostowie przygranicznych powiatów.
Program Nowej Partii Robotniczej
4.1. Nowa Partia Robotnicza uważa obecny demokratyczny porządek ustrojowy za zły i stawia sobie za cel jego obalenie.
2. W walce o wyzwolenie klasy robotniczej i usunięcie kapitalistycznego wyzysku Nowa Partia Robotnicza ma prawo stosować wszystkie dostępne środki, zarówno parlamentarne, jak i rewolucyjne.
3. Nowa Partia Robotnicza potępia używanie siły przez burżuazyjne państwo. NPR nie wyrzeka się jednak stosowania przemocy dla ochrony zagrożonych interesów klasy robotniczej i wprowadzenia bezklasowego społeczeństwa.
Znajdź w pierwszym rozdziale Konstytucji RP artykuły, w których zapisane zostały fundamentalne zasady państwa demokratycznego: zasada suwerenności, trójpodziału władz oraz rządów prawa. Zastanów się, na jakich innych zasadach opiera się państwo, w którym żyjesz.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.
Poznaj historię polskich konstytucji.
Pierwszą polską konstytucją był właściwie zbiór różnego rodzaju przywilejów szlacheckich - ogłaszając je, władcy ograniczali swoją władzę, podporządkowując się pewnym prawnym regułom. Co ciekawe, sposób jej powstawania przypominał kształtowanie się angielskiej „niepisanej” konstytucji, która do dziś składa się z wielu historycznych dokumentów. Ta nieformalna polska konstytucja swój najpełniejszy wyraz znalazła w artykułach henrykowskich. Każdy król polski, poczynając od Henryka Walezego (od niego wywodzi się nazwa dokumentu), musiał zobowiązać się do ich przestrzegania.
Pierwszą formalnie uchwaloną konstytucją była Konstytucja 3 maja (1791 r.). Była to druga - po amerykańskiej - konstytucja na świecie. Zakładała zniesienie liberum veto i wzmocnienie władzy królewskiej, jednak nigdy nie weszła w życie, bo wkrótce po jej uchwaleniu Rzeczpospolita utraciła niepodległość. W okresie zaborów swoje konstytucje miały także Królestwo Polskie i Księstwo Warszawskie.
Po odzyskaniu niepodległości w 1919 r. Sejm uchwalił tak zwaną małą konstytucję, która ustalała jedynie kompetencje poszczególnych organów władzy oraz relacje między nimi. Dopiero w 1921 r. przyjęta została pełna konstytucja, zwana od miesiąca, w którym ją uchwalono, marcową. Ustanowiła ona parlamentarny system rządów i zagwarantowała szeroki zakres praw obywatelskich.
Po przejęciu władzy przez Józefa Piłsudskiego w zamachu majowym (1926 r.) związany z nim obóz polityczny dążył do ograniczenia kompetencji parlamentu i w 1935 r. doprowadził do uchwalenia konstytucji kwietniowej, w której najważniejsze uprawnienia znalazły się w rękach prezydenta.
Po zakończeniu drugiej wojny światowej władzę w Polsce przejęła w bezprawny sposób partia komunistyczna. Dokonała ona całkowitej zmiany ustroju państwa, opierając się na totalitarnych rozwiązaniach przyjętych w Związku Radzieckim. Ten nowy ustrój znalazł swoje odzwierciedlenie w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1952 r. (zastąpiła ona małą konstytucję z 1947 r).
Porozumienia Okrągłego Stołu i wybory 4.06.1989 r. rozpoczęły proces przywracania demokracji w Polsce. W 1992 r. polski parlament przyjął kolejną w naszej historii małą konstytucję, określającą jedynie kompetencje władz. 2 kwietnia 1997 r. Zgromadzenie Narodowe uchwaliło nową konstytucję, która została następnie zatwierdzona w ogólnonarodowym referendum.
|
|
Przeczytaj „Ekspresową historię polskich konstytucji” (do pobrania na dole strony). Przypomnij sobie, czego się nauczyłeś/nauczyłaś na lekcji historii i odpowiedz na poniższe pytanie.
Konstytucję 3 maja uchwalono w 1791 roku w atmosferze zamachu stanu, wprowadzając zapisy całkowicie zmieniające dotychczasowe zasady gry politycznej. Spośród wymienionych poniżej zapisów wybierz trzy i uzasadnij ich wpływ na funkcjonowanie państwa.
- wprowadzenie trójpodziału władzy – ustawodawczej (dwuizbowy parlament), wykonawczej (król) i sądowniczej
- przyznanie mieszczanom miast królewskich nietykalności osobistej, prawa nabywania ziemi, dostępu do urzędów, godności i stopni wojskowych
- zniesienie liberum veto
- uznanie katolicyzmu za religię panującą
- wprowadzenie stałych podatków
- ustanowienie dziedziczności tronu
- wprowadzenie zasady zwoływania sejmów zwykłych co dwa lata.
Kategoria lekcji: